Onze kersverse bekerkampioen Frank heeft een leuk stukje over de bekerfinale geschreven onder de titel ‘De cirkel is rond’. Daarin schrijft hij hoe hij Sanne al direct in de opening wilde verrassen.

Uiteraard was ik benieuwd naar de partij zelf. Daarom heb ik beiden gevraagd  naar het partijverloop, aangevuld met iets van wat er zich in het hoofd heeft afgespeeld. Bij Sanne was ik natuurlijk geïnteresseerd in hoe hij op de openingskeuze van Frank heeft gereageerd. Was hij verrast? Dacht hij ‘had ik dat systeempje in het laatste wedstrijdverslag nou maar niet genoemd?’. En natuurlijk de klassieke sportverslaggeversvraag ‘Wat ging er door u heen toen u merkte dat u zou gaan winnen/verliezen?’

Frank heeft een uitgebreid verslag geschreven dat u hierna als tekst kunt lezen en tevens naspelen met hetzelfde commentaar. Wat het prettigst is.
Sanne heeft laten weten dat het hem helaas niet meer lukte om voor zijn vakantie een volledige partijanalyse te maken. Zijn losse overpeinzingen zijn herkenbaar ingevoegd in het verslag van Frank.

Bekerfinale SC Purmerend
Datum: 18-04-2024
Wit: Frank van der Velpen
Zwart: Sanne Visser
ECO: A45, Queen’s pawn game

Mij is verzocht de zettenreeks van de bekerfinale te vermelden. Daar heb ik geen bezwaar tegen, want deze variant ga ik toch nooit meer spelen. Ik wou Sanne verrassen, maar ik was bijna in mijn eigen verrassing gestikt. The London System ligt mij niet. Als ik er op internet mee speel bak ik er ook niet veel van. Ik had de intentie om met hele scherpe varianten te spelen, ofschoon mij dat niet past, maar deze bekerfinale leek mij daar een mooie gelegenheid voor. ‘Out of the comfort zone’ zoals Barry Brink mij adviseerde.

Het werd echter een langdradige partij. Typisch Van der Velpen hoor ik u al zeggen. Zoals al opgemerkt (in ‘De cirkel is rond’) heb ik tot op heden altijd 1.c4 gespeeld tegen Sanne en niks bereikt, dus leek mij een verrassing op zijn plaats. The London System, waarbij ik de variant met Pf6 en e6 verwachtte leek mij een goed idee, omdat het redelijk logisch in elkaar steekt. Uiteraard heb ik de rest ook wat bekeken, maar niet diepgaand, want daar had ik geen tijd meer voor.

1. d4

Sanne: Frank verraste mij door 1. d4 te spelen. We hebben het afgelopen anderhalf jaar bij de Volewijckers en Purmerend zes officiële partijen gespeeld waarbij Frank vijf keer wit had. Elke keer opende hij met de 1. c4

1… Pf6 2. Lf4 c5!

Sanne: Ik beantwoordde het London systeem met 2. ..c5 en we eindigden in een oud-Indische pionnenstructuur (wit pionnen op c4, d5, e4 zwart op e5, d6, c5) waarbij ik het langzame plan koos om met Pf6-Pe8 en Lf8,Le7 en Lg5 de lopers van de zwarte velden te ruilen.

Frank: Het bestuderen van the London System heeft me wel meer inzicht gegeven in het zwarte spel dan in het witte spel. Geen e6 snel spelen en wel snel c5, want de loper is weg van b2 en dat wordt de zwakke plek bij wit na Db6. De partij vervolgde met

3. d5

en volgens mij was dit verrassing 2 voor Sanne, die e3 had verwacht. Magnus Carlsen speelt het met 3.d5 dus dat kan niet heel slecht zijn. Nakamura heeft voorkeur voor 3.e3. Maar nu vroeg ik me al af wat te doen na 3…Db6 of 3…b5. Sanne speelde het aanbevolen

3… d6

waarna ik

4. c4

speelde met de intentie om in een Ben-Oni achtige stelling  te komen  Het is geen goede zet en 4.Pc3 heeft de voorkeur zoals bij bijna alle varianten na 3.d5. Met

4… e5

ging Sanne over naar een Oud-Indische variant waarbij wit het niet optimaal gespeeld heeft. Bij mijn voorbereidingen werd het en passant nemen afgeraden en ging de loper vaak naar d2. Dat deed ik hier ook en dit wordt door Chessbase als een van de slechtste mogelijkheden aangegeven. De stelling is in evenwicht.

5. Ld2 Le7 6. Pc3 O-O 7. e4

en volgens Stockfish staat wit iets beter

7… Pe8 8. Ld3 Lg5 9. Pge2

en deze stelling beviel me wel vanwege de witte velden.

9… Lxd2+

Sanne: Na de afruil van de lopers van de zwarte velden heb ik een tijdlang goed gekeept en dacht ik de remisehaven in zicht te hebben.

10. Dxd2 Pd7 11. h3

Wit staat nog steeds iets beter, maar het houdt niet over.

11… Pef6 12. g4

en we zijn weer terug in de theorie met 2 partijen die wit wint. U raadt het al: wit breekt geforceerd door.

12… h6 13. Pg3 Te8 14. Pf5 Pf8 15. Tg1

en nu ben ik inconsequent. Ik had bewust het London System gekozen om met g4, h4 en lange rokade de aanval te kiezen en nu heb ik de mogelijkheid voor de lange rokade en doe het niet.

15… P6h7 16. Pb5 Lxf5 17. gxf5 Pg5 18. Tg3

en wit  staat nog steeds beter.

18… a6 19. Pc3 Kh8 20. O-O-O

en het is er dan toch van gekomen.

20… Pd7 21. Tdg1 Tg8

en nu is het de vraag of wit er door komt. Meestal is er dan een offer nodig om het open te breken.

22. De2 f6 23. h4 Ph7 24. Kb1 De8 25. Lc2 Tb8

en nu gaat zwart de tegenactie op de damevleugel beginnen. Daar zal dan in feite de beslissing vallen en achteraf vraagt zwart zich af: had ik gewoon niets moeten doen, opdat wit er niet door komt?

26. La4 Phf8

Ik was van plan de loper tegen het paard te ruilen, omdat het paard me beter leek dan de loper, maar wil ik winnen dan heb ik de loper over de witte velden nodig, leek mij.

27. De3 De7 28. Dd3 Pb6 29. Lb3 Pbd7 30. a4 De8 31. Ld1 Df7 32. Dd2 Kh7 33. Le2 Pb6 34. b3 Pa8 35. Kc2 Pc7

Mij rest geen andere keus dan de strijd op twee fronten. Dat is meestal een goed idee als je degene bent die meer ruimte heeft. De partij met minder ruimte wil het vaak dicht houden.

36. Dd1 Pe8 37. Lh5 De7

en weer kijk ik of ik er door kan komen en weer wil ik mijn loper behouden voor het eindspel, maar dan moet er wel een eindspel komen. En rond deze zetten biedt Sanne remise aan want hij heeft ook door dat ik de winnende wending niet vindt of niet heb. Ik speel door want ik heb het idee dat ik beter sta.

38. Df1 Pc7 39. Le2 Df7 40. Dg2 Dd7 41. Tb1 De8 42. Df1 Pd7 43. Dd1 Kh8 44. Dd2 Kh7 45. Tg6 Pf8 46. Lh5 De7 47. Tg3 b5

Zwart gaat in de tegenaanval. Hij lijkt zijn geduld te hebben verloren, maar de zwarte tegenactie ziet er kansrijk uit.

48. axb5 axb5 49. Tgg1?

en hiermee geeft wit zijn voordeel weg. 49.Ta1 was beter geweest.

49… Pd7 50. Le2 bxc4 51. bxc4 Pa6

en hier schoot me te binnen: “het zal toch niet”.  Ik kom met wit wel vaker beter uit de opening met ruimtevoordeel en dan graven mijn tegenstanders zich in. En op zoek naar een overwinning geef ik de partij aan het einde weg. Even dacht ik “toch niet weer”. Een troost is de partij Caruana – Nepo bij de kandidatenmatches. Daar laat Caruana zien dat het ook de grootsten kan overkomen: ontzettend goed staan en niet winnen.

52. Pb5 Pb4+ 53. Kc3 Pb6

en de stelling is scherp en in evenwicht. Het is in ieder geval opletten geblazen, zeker voor wit.

54. Ta1 Ta8 55. Kb3 Tgb8

Hier had ik duidelijk het idee dat ik mijn initiatief kwijt was.

56. Db2 Dd7 57. Txa8 Txa8 58. Ta1 Txa1? 59. Dxa1

Nu heeft wit weer het initiatief  terug.

59… Kg8 60. Da5 Pc8 61. Da8 Kf7??

En hier bega ik een andere fout, die me vaker overkomt. Ik zet te snel op kritieke momenten. We hadden niet al te veel tijd meer, maar echte tijdnood was het nog niet. Ik was al Lh5 van plan, dus speelde a tempo, maar bekijkt u eens de stelling.

62. Lh5+??

Met 62.Dxc8 wint wit een paard en de partij is uit. 62….Dxc8  63.Pxd6 en dame wordt opgehaald.

62… Ke7 63. Kc3 Dd8 64. Db7+ Dd7 65. Da8 Dd8 66. Ld1 Pb6 67. Db7+ Pd7

Hier stopt de notatie van Sanne. Zijn opmerking: In gezamenlijke tijdnood werd ik in een dubbel paard tegen paard loper eindspel nog even goed op mijn plaats gezet en werd Frank verdiend bekerkampioen. Zijn weg naar de finale was er ook eentje met flink meer weerstand.

68. Da7

en vanwege de 5 minuten heb ik nu niet meer genoteerd. Sanne stopte er ook enige zetten later mee. Uiteindelijk was het de loper van de witte velden die de beslissende wending ondersteunde en nadat de pion op d6 voor zwart verloren ging stortte de stelling in. Iets van:

68… Db8 69. Dxb8 Pxb8 70. Pc7 Pd7 71. Pe6 Kf7 72. Lh5+ Kg8

Ach, zonder geluk vaart niemand wel.

1-0

2024-04-29
Frank van der Velpen, Sanne Visser, Rob Hählen

De uitslagen van R25 van de Keizercompetitie vind je hier.

Feestelijk begin

Zaterdag 20 april stond in Triton de laatste KNSB ronde van dit seizoen op het programma en het zou een zeer spannende worden. Ik had mezelf opgegeven om als vrijwilliger de schaaktafel begeleiding te doen maar had Ton van Nieuwkerk bereid gevonden voor mij in te vallen. Ik stond zodoende al buiten toen Peter Smits eigenlijk iets te laat arriveerde voor deze wedstrijd. Helaas zien we Peter niet op de clubavonden maar zijn 50-jarig jubileum was mij niet ontgaan natuurlijk en dus had ik ook voor hem de KNSB ere-speld aangevraagd. Omdat de wedstrijd inmiddels al was begonnen vond de mini ceremonie van het overhandigen van het eremetaal daarom buiten plaatst, slechts in gezelschap van gelegenheidsfotograaf Kees Pruis.  Peter nam de onderscheidingen blij en trots in ontvangst.

Zwart einde Hoewel deze dag dus feestelijk begon kende hij een treurig einde. Wedstrijdleider Bert-Jan Melchers memoreerde het afgelopen donderdag nog. Het eerste team was nog niet veilig. Er was nog een minimale kans dat het degradatiespook niet ontlopen kon worden. Maar om dat te laten gebeuren zouden drie teams die onder ons stonden alle drie moeten winnen van hoger geklasseerde teams. Een bijna onmogelijk scenario dus. Helaas voor SC Purmerend wel een scenario wat aan het einde van de dag bewaarheid werd. Waar wij onze eigen wedstrijd verloren van Voorschoten met 3-7 wisten zowel VAS, LSG als HWP Haarlem op wonderbaarlijke wijze hun laatste wedstrijd te winnen en gingen zij allemaal Purmerend in de eindstand voorbij. Purmerend degradeerde daardoor naar de 2e klasse en staat nu voor de zware taak het team bij elkaar te houden. Als dat lukt dan ben ik overtuigd dat het verblijf in de 2e klasse van korte duur zal zijn. Dan was er mogelijk voor het tweede team nog een kans op het kampioenschap. Wij stonden immers op de tweede plaats met slechts 1 wedstrijdpunt achterstand op de koploper die uit tegen de nummer drie VAS zou spelen. Wij moesten eerst winnen van de Waagtoren natuurlijk maar na een slechte start en een 0-3 achterstand wist het team toch een zwaarbevochte 4,5-3,5 overwinning te behalen. Het wachten was toen op de andere uitslag die pas vlak voor 22:00 bekend werd, 4-4. Daardoor eindigen wij gelijk met de Amstel maar worden op bordpunten tweede.

In april 1972 werd ik lid van schaakclub Nieuwendam. In die tijd was het niet gebruikelijk om als jongen van 17 naar een schaakclub te gaan. Een schaakclub had toen de status van een groep oude mannen, die al rokend achter het bord als echte heren onder elkaar schaakten.

Cor Croese had net als ik schaken van mijn vader geleerd en Cor en ik schaakten vaak bij ons thuis. Cor was achter de schaakclub gekomen en op een gegeven moment trok ik ook de stoute schoenen aan. Geen sprankelende jeugdafdeling à la Purmerend, maar de jonge jongens moesten meteen met de mannen meedoen. En geen stappen-methode, maar zoek het maar uit. Gelukkig waren er meer vrienden van Cor die in schaken geïnteresseerd waren en die kwamen ook op de club. Dus al snel waren wij dat groepje jongeren die van plan waren de oudjes eens een lesje te leren.

Als zodanig is er in 52 jaar niets veranderd, alleen toen behoorde ik tot de jeugd en nu ben ik een van de oudjes. Bij mijn eerste partij op de schaakclub speelde ik met wit 1.d4 zonder ook maar iets van openingskennis te bezitten. Cor en ik kochten al snel de openingsboeken van Sportverlag Berlin uit het toenmalige Oost-Duitsland. Ik heb ze nog steeds en we hebben er in die tijd veel van geleerd. Geen Chessbase op dat moment.

Een leuke anekdote uit die tijd is dat Cor tegen een andere jeugdige speler moest spelen die ook die openingsboeken had gekocht. Hij wist dat die jongen heel ordelijk de zaak bestudeerde en dus was begonnen bij hoofdstuk 1. Cor bestudeerde het laatste hoofdstuk, ervan uitgaande dat zijn tegenstander nog niet zo ver was gekomen. Cor won. Maar op de schaakclub werd al snel geadviseerd om met 1.e4 te openen en vooral het Italiaans te spelen. Dat zou zorgen voor veel leerzame varianten en je kon die openingen makkelijker bestuderen, daar was meer informatie over. Dus volgde een tijd de e4-periode. Onder invloed van Kortchnoi ben ik overgestapt naar 1.c4 omdat dat minder tactisch is. Kortschnoi had wel verstand van tactiek, die kon dat ook met 1.c4, maar ik vluchtte meer in het positionele. Iets waar ik me wat veiliger bij voel. Iets wat menig Purmerend-speler inmiddels van mij weet.

Het was Barry Brink die mij adviseerde om ‘out off my comfort zone’ te gaan en eens wat nieuws te spelen. Het risico is dat je dan een mindere score haalt bij de eerste partijen, alles is nieuw, maar het is wel goed voor je schaakontwikkeling. Ik had de bekerfinale bij Purmerend uitgekozen om zijn advies in de praktijk te brengen. Ik moest tegen Sanne Visser en met mijn 1.c4 had ik tot op heden niet veel voor elkaar gekregen tegen hem. Tevens zou een nederlaag geen elo-punten kosten en de beker gunde ik Sanne wel. Tevens had ik in het verslag van onze kampioenswedstrijd gelezen dat hij die opstelling d4-e3-f4 nog eens moest bestuderen en volgens mij was dat een stelling uit The London System. En daarbij speelt zwart Pf6 en e6. Ik verwachtte dus dat hij dat met zwart speelde, e6. Ik heb als voorbereiding op de bekerfinale The London System met wit bestudeerd en vooral Pf6 en e6 bekeken en natuurlijk ook de overige varianten. Tot en met het laatste hoofdstuk had ik het bekeken. Gelukkig maar, want een van de laatste hoofdstukken kwam op het bord. Achteraf was mij al snel duidelijk dat we allebei nog veel huiswerk hebben.

Na 52 jaar was de cirkel weer rond, want ik had geopend met 1.d4.

Frank van der Velpen

2024-04-19

Afgelopen zaterdag 13 april vond om 12:00 de geplande opening van de Urban Chess schaaktafels bij Triton plaats. De voorbereidingen hiervoor liepen natuurlijk al enige tijd en het weer is dan voor een buiten evenement altijd de zorgwekkende factor. De weergoden waren ons echter uitemate gunstig gezind wan het was een prachtige dag met een aangename temperatuur. Zelfs enigzins te warm om met tafels te sjouwen :-).

Hoewel ik persoonlijk gehoopt had op nog iets meer aanloop van buurtbewoners was de opkomst zeker niet tegenvallend. Als er al over een tegenvaller gesproken kan worden dan was dat het late afbericht wegens ziekte van Urban Chess grondlegger Jesus Medina Molina. Dat mocht de pret echter niet drukken en na mijn korte introductie volgden inspirerende toespraken van lokaal initiatiefneemster Tineke Abercrombie en wethouder Pascal Verkroost. Pascal verrichtte daarna symbolisch de eerste zet. Dat schaken zorgt voor verbinding bleek wel uit het feit dat Pascal en Tineke direct pogingen deden om het schaakspel onder de knie te krijgen, daarbij professioneel ondersteund door Lucas van Mil.

Daarna werd een bakje koffie met een lekker schaaktafel gebakje geserveerd aan alle aanwezigen. Er volgden nog tal van activiteiten. Zo was er een snelschaak demonstratie door IM Hing Ting Lai, WFM Katharina Ricken en Lucas van Mil, waarna Hing Ting ook nog een simultaan gaf tegen een aantal gegadigden die uiteraard allen het onderspit moesten delven onder het toeziend oog van vele belangstellenden. Daarna werd er op verschillende tafels nog lustig op los geschaakt onder het genot van een hapje en een drankje.

Hapjes en taartjes waaren iets te ruim besteld maar vonden gelukkig gretig aftrek onder de bewoners van Triton en de deelnemers aan het voorjaarstoernooi waardoor alles gelukkig keurig is opgegeten.

Tot slot werden nog een aantal dames bedankt voor al het werk wt zij in het project hadden gestoken. Dankzij de weer geweldig genereuze bijdrage van Bloemenman Ton Huisman werden Tineke Abercrombie (initiatiefneemster), Lisa Zijlstra-Aref (beleidsmedewerkster), Hiske Hartzema (Clup Welzijn) en Shirley van Someren (uitgifte hapjes en drankjes) bedankt met een prachtig boeket.

Om 15:00 werd het feest beeindigd. Wij hopen natuurlijk dat deze prachtige schaaktafels intensief bezet gaan worden en zullen als schaakclub Purmerend daaraan zeker een bijdrage gaan leveren.